Als je last hebt van een persoonlijkheidsstoornis merk je vaak dat je een ander patroon hebt van denken, voelen en handelen. Deze karaktertrekken ontstaan vaak al op jonge leeftijd en leiden vaak tot problemen in relaties, werk en in je sociale leven. Je manier van kijken naar jezelf, je omgeving en de maatschappij is vaak negatief gekleurd. Je beleving en uiting van je gevoelens zijn vaak wisselend en erg emotioneel. Zo kan het zijn dat je het moeilijk vindt om je emotionele impulsen te reguleren. Iemand met een persoonlijkheidsstoornis vat sociale informatie (gedrag/uitspraken van anderen) vaak anders op dan bedoeld is.
Hier mee kan je niet bij Spoor 1 terecht:
behandeling van ernstige persongelijkheidsstoornis
geen psychodiagnostiek onderzoek naar persongelijkheidsstoornis
Waaraan herken je persoonlijkheidsstoornissen?
Persoonlijkheidskenmerken zorgen voor problemen op verschillende levensgebieden denk daar bij bijvoorbeeld aan:
- Je hebt moeite om met je emoties om te gaan
- Je bent onzeker en kunt slecht omgaan met kritiek
- Je stemming wisselt vaak en gevoelens zijn extreem
- Je hebt moeite met het aangaan van relaties of relaties vast te houden
- Je doet dingen zonder na te denken
- Je vindt het lastig om zelf keuzes te maken
Welke problemen kun je ervaren?
Een persoonlijkheidsstoornis ontstaat in de loop van je leven, door een ingewikkelde samenloop van omstandigheden. De volgende factoren spelen een rol:
-
Biologische: in ons karakter ligt de aanleg voor de ontwikkeling van een stoornis besloten
-
Psychologische: (traumatisch) ervaringen en de reactie van anderen hierop kunnen doorwerken in de manier waarop je jezelf en je omgeving beoordeelt
-
Sociale: het gezin en de omstandigheden waarin je opgroeit, hebben grote invloed op je ontwikkeling.
- Paranoïde-persoonlijkheidsstoornis: je gedraagt je zeer achterdochtig en afwachtend, omdat je denkt dat anderen niet te vertrouwen zijn
- Schizoïde persoonlijkheidsstoornis: je hebt geen behoefte aan contact of hechte relaties met anderen
- Schizotypische persoonlijkheidsstoornis: je denkt, voelt en beleeft dingen zo anders, dat je reactie op anderen mensen vaak vreemd of ongepast overkomt
Antisociale-persoonlijkheidsstoornis: je hebt een diepgeworteld gebrek aan respect voor de rechten van anderen en geen last van je geweten
Borderline-persoonlijkheidsstoornis: je ervaart je emoties zeer intens en vindt het moeilijk om dingen te relativeren
Theatrale (histrionische)-persoonlijkheidsstoornis: je overdrijft je gevoelens en gedrag om aandacht te krijgen van anderen
Narcistische-persoonlijkheidsstoornis: je hebt een overdreven gevoel van eigenwaarde en een grote behoefte aan bewondering
Als je een relatie hebt (gehad) met iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis heb je vaak het gevoel dat er iets niet klopt(e) aan je relatie en aan je partner. Mensen met een NPS hebben vaak geen idee wat er in de ander omgaat en zijn vaak niet in staat om echte liefde te tonen.
Vermijdende-persoonlijkheidsstoornis: je gaat contact met anderen uit de weg, uit angst voor afwijzing
Afhankelijke-persoonlijkheidsstoornis: je hebt te weinig zelfvertrouwen om eigen keuzes te maken en zoekt overmatige bevestiging bij anderen
Dwangmatige-persoonlijkheidsstoornis: je vindt controle en perfectie zo belangrijk, dat het je dagelijks leven ernstig verstoort
Behandelmogelijkheden bij Spoor 1
De behandelmogelijkheden zij afhankelijk van de problemen die je hebt en de situatie waarin je je bevindt. Beslissingen nemen we samen en we kijken samen wat werkt.
Hier mee kan je niet bij Spoor 1 terecht:
Behandeling van ernstige persongelijkheidsstoornis
Geen psychodiagnostiek onderzoek naar persongelijkheidsstoornis
Hierbij word je voorgelicht over (het ontstaan van) de stoornis en de symptomen die je kunt hebben, door middel van voorbeelden, metaforen, filmmateriaal en/of oefeningen.
Door middel van tests, educatie, dagboeken, oefeningen en modules kun je thuis digitaal aan de slag met je klachten. Deze informatie/oefeningen komen vanuit verschillende modellen zoals CGT (cognitieve gedragstherapie) en ACT (acceptatie en commitment therapie).
Je neemt samen met je therapeut je denkpatronen en kerngedachten onder de loep. Het doorbreken van denkpatronen en (irreële) overtuigingen staan op de voorgrond, gericht op de wisselwerking tussen een gebeurtenis, je gedachten hierover, je gevoelens, gedrag en gevolgen van dat gedrag. Afhankelijk van je hulpvraag, wordt er een behandelplan op maat gemaakt voor jou.
Met schematherapie probeer je de oorsprong van gedragspatronen te doorgronden en te veranderen. Er wordt onderzocht wat de invloed is van ervaringen uit je jeugd en welke patronen je hebt in het dagelijkse leven. Jezelf leren kennen zorgt ervoor dat je kunt ontwikkelen en je beter voelen, beter voor jezelf kunt zorgen en op kunt komen. Je leert je behoeften te (h)erkennen en hier op een gezondere manier voor op te komen.
De therapeut zal samen met jou kijken naar nare gebeurtenissen uit je jeugd. Vaak ontstaan bepaalde patronen of overtuigingen door de manier hoe je denkt over jezelf, een ander of de wereld. Deze zijn vaak negatief gekleurd door nare ervaringen vanuit het verleden. Tijdens de sessies wordt er informatie verzameld over de traumatische gebeurtenissen. Je wordt gevraagd de gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen. Tegelijkertijd wordt er een afleidende stimulus gebruikt (e.g. oogbewegingen, geluid, tapjes, buzzers). EMDR kan er voor zorgen dat bepaalde overtuigingen over jezelf, anderen of de wereld minder geloofwaardig worden.
Deze therapie is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie. De therapie is gericht op het vergroten van de psychologische flexibiliteit door zich te richten op het veranderen van de relatie met je gedachten en het aanvaarden van pijn. Er wordt o.a. gekeken naar de strategieën die je inzet om je emoties te controleren. Wat heb je allemaal al geprobeerd om van je klachten af te komen? Helpt dat? Samen met je therapeut kijk je naar alternatieve strategieën met het oog op wat jij belangrijk vindt. Onderdelen zijn het leren omgaan met stress en spanning, bevorderen van zelfacceptatie en leren om tekorten te compenseren die niet veranderd kunnen worden.
Een herstel ondersteunende behandeling richt zich niet zo zeer op het verminderen van je klachten maar eerder op herstel van je sociaal en maatschappelijk functioneren. Doelen binnen een dergelijke behandelingen kunnen zijn; herstel van functioneren, stabiel blijven en voorkomen van terugval. Deze behandelvorm is geschikt als de klachtgerichte behandelingen onvoldoende resultaat hebben gehad en je klachten zorgen voor ernstige en langdurige beperkingen in je sociaal- en maatschappelijk functioneren.
Dit is een psychologische behandeling waar je leert effectief om te gaan met problemen en stressvolle gebeurtenissen. Voorbeelden hiervan zijn financiële problemen, verlies van werk, dreigende uithuiszetting omdat je de huur of hypotheek niet meer kunt betalen, een echtscheiding of relatiebreuk, een overlijden van een dierbare, verlies van sociale contacten, spanningen op het werk, conflicten met instanties, verlies van activiteit en zinvolle dag invulling etc. Het ene probleem is het andere niet. Ze verschillen in mate van belangrijkheid. Ook is er verschil in inspanning die nodig is om een probleem op te lossen. Behalve de situatie speelt het vermogen om effectief met je problemen om te gaan een belangrijke rol. Wanneer je lijdt aan angst nemen je probleemoplossende vaardigheden vaak af.
Meer informatie over persoonlijkheidsstoornissen
- Heb ik borderline? Doe de test (MIND.nl)
- Heb ik narcistische trekken? Doe de test (MIND.nl)
- Op zoek naar keuzehulpmiddelen: Samen Beslissen bij persoonlijkheidsstoornissen (MIND.nl)
- Meer informatie, lotgenoten contact en advies voor naasten (stichtingborderline.nl)
- Uitgebreide informatie over persoonlijkheidsstoornis (thuisarts.nl)